THOMAS BASS NHẬN ĐỊNH VỀ VIỆT NAM HÔM NAY

Trong cuốn "Censorship in Vietnam", Thomas Bass (tác giả cuốn "The Spy Who Loved Us" về Phạm Xuân Ẩn), tóm tắt tình hình Việt Nam như thế này, nghe thật là thảm: 

  (Bút Lông Kim dịch từ nguồn viet-studies.com của GS Trần Hữu Dũng)

          “Những gì tôi đã tìm thấy trong chuyến thăm này là một nền văn hóa trong đống đổ nát. Những nhà văn tiểu thuyết hay nhất Việt Nam thì không còn viết tiểu thuyết nữa. những nhà thơ của họ không còn viết thơ nữa, ngoại trừ những người lưu hành tác phẩm của họ bằng tự xuất bản ngầm. Báo chí là một doanh nghiệp tham nhũng được kiểm soát bởi chính phủ. Tương tự như trên cho xuất bản. Lịch sử là một chủ đề quá nguy hiểm để nghiên cứu. Tự do của tôn giáo, tư tưởng, ngôn luận thì không một nào tồn tại. Cái đất nước này đã bắt im lặng hoặc bắt lưu đày nhân tài trí tuệ của mình. Trên vùng đất hoang này đã mọc lên một nền văn hóa thương mại tàn nhẫn càng tăng. Đảng Cộng sản Việt Nam, thông qua những doanh nghiệp nhà nước và gọng kềm của họ trên hoạt động tài chính đoàn thể thì đã kiểm soát nền kinh tế ở chóp đầu. Duy chỉ vì nạn đói đã ép buộc họ mà họ đã cho những người bán hàng rong đẩy xe và những người buôn bán nhỏ được phép cạnh tranh ở phần đáy. Có thể chăng một đất nước bị nghiêng lệch này tiếp tục đảm đương mãi mãi mà không ngã rơi sấp mặt?”    

      “What I found during this visit was a culture in ruins. Vietnam’s best fiction writers no longer write fiction. Its poets no longer write poetry, except for those who circulate their work in underground samizdats. Journalism is a corrupt enterprise controlled by the government. Ditto for publishing. History is a subject too dangerous to study. Freedom of religion, thought, speech—none exists. The country has silenced or driven into exile its intellectual talent. In this wasteland has sprouted a relentlessly commercial culture. The Communist Party of Vietnam, through its state-owned enterprises and its hammerlock on corporate financing, controls the economy at the top. Only because famine forced its hand did it allow pushcart vendors and and petits-commerçants to compete at the bottom. Can a country this lopsided carry on forever without falling on its face?”